Carcarlara İlişkin Bir Literatür Değerlendirmesi ve Rus Türkolog V. A. Gordlevskiy’nin Konu İle İlgili Tespitleri
A Literature Review on Jarjars and The Findings of The Russian Turkologist V. A. Gordlevsky on The Subject

Bu makale, Abdallar arasında “Carcar” olarak isimlendirilen bir topluluğu ele almaktadır. Carcar ifadesinin, harfî ve etimolojik anlamları etrafında Horasan marifetiyle bağlantısı kurulmuştur. Buna göre “Car” sözcüğünün istemek ve talep etmek anlamı bulunmaktadır. Başta tasavvuf olmak üzere her alanda kullanılmaktadır. Bu uygulamayı yürüten kişiler, yardım isteyerek ellerindeki bir tas, torba veya keşkül ile aldıklarını topladıklarından dolayı onların yaptıkları iş “cere çıkmak” olarak bilinmektedir. Carcar adlandırması Konya ve Beyşehir şehir merkezinde birer mahalle ve bu mahallede oturan toplulukların ismidir. Abdal topluluklarının Konya ve Beyşehir’de yaşayanlarına Carcar adı verilmektedir. Carcarlar, Abdal topluluklarının bağlı olduğu Pir ocaklarından Yağmur Ocağına bağlıdır. Yağmur Ocağı ise mürşit olarak Hacı Bektaş Veli Ocağına bağlıdır. Günümüzde de Carcar mahallelerinde Abdallar yaşamakta ve Carcar isimlendirmesini de bilmektedirler. Zaman içerisinde Abdal’ın anlamının kazandığı olumsuzluk gibi Carcar da benzeri şekilde olumsuz bir biçimde yorumlanmasından dolayı kullanılmaz olmuştur. Bir süre sonra şehir tarihi açısından hem mahalle hem de toplulukların bu adlandırması unutulmuş ve ne için kullanıldığına dair de bir açıklama yapılamaz hale gelmiştir. Carcarlar hakkında müstakil ilk çalışmayı Rus Türkolog V. A. Gordlevskiy yapmıştır. O, “Konya’da Carcarlar” isimli makalesini Konya’da yaptığı alan araştırmasına dayanarak yazmış ve ilk kez 1927 yılında yayınlamıştır. Gordlevskiy, Bektaşilik, Alevilik, Kızılbaşlık konularında yürüttüğü araştırmalarıyla şarkıyatçılar arasında ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Fakat araştırmalarının önemine rağmen hatalar yapmış ve yanlış bilgilere de çalışmalarında yer vermiştir. Kaynak kişilerin verdiği bilgileri tetkik etmeden çok ağır değerlendirme ve dedikodulara yer vererek çalışmasının konu hakkındaki ilk oluşunu netameli hale getirmektedir.

Anahtar Kelimeler: Carcar, Abdal, Gordlevskiy, Konya, Beyşehir, Yağmur Ocağı, Hacı Bektaş Veli.