Bağımsız Arnavutluk’ta Bektaşi kongreleri

Öz

Bu çalışma, Bektaşi Kongreleri’ni konu edinmektedir. Bektaşi Kongreleri’nin ilki 1922 yılında en son yapılan Sekizinci Bektaşi Kongresi ise 2005 yılında gerçekleştirilmiştir. Birinci Bektaşi Kongresi’nden günümüze kadar yapılan sekiz kongre hakkında bilgi verilmiştir. Bektaşi Kongreleri, Ahmet Zogu’nun krallığı, Komünizm ve Demokrasi sonrasında gerçekleşmiş ve her kongre döneminin şartları hakkında bilgi vermektedir. Bektaşi Kongreleri, ilk madde olarak Arnavutluk’un bağımsızlığı ve Arnavut milliyetçiliği esasında şekillenmiştir. Bektaşi Kongreleri, bağımsız Arnavutluk ve Arnavutların birliğini destekleyen bir yapı ve programa sahiptir. Birçok Bektaşi siyasi ve aydını, Arnavutluk bağımsızlık hareketi içerisinde yer almış ve Arnavut milliyetçiliğinin öncüleri olmuştur. II. Mahmut tarafından Bektaşi tekkelerinin kapatılması, takibata uğrayan Bektaşi derviş ve babalarının himaye edilmesiyle başlayan süreç, Arnavutluk’u Bektaşiliğin merkezi hâline getirmiştir. Bağımsız Arnavutluk Devleti’nin kuruluşu, Osmanlı Devleti’nin yıkılışı ve Türkiye Cumhuniyeti’nin kuruluşu ardından Arnavutluk Bektaşileri yeni bir yapılanmaya giderek Dünya Bektaşi Merkezi’ni kurmuştur. Arnavutların yaşadığı topraklar Osmanlı sınırları dışına çıkmış ve kısa bir süre içerisinde Arnavutların yaşadığı toparkları işgal eden Yunanlılar, Bektaşilere eziyet etmişlerdir. Arnavutluk Devleti çok zor ve karışık şartlarda 1912’te kurulduktan sonra Bektaşiler daha rahat bir ortam bulmuş ve kendi tarikatlarını organize etmek için çeşitli kongreler düzenlemiştir. Bu araştırma, Bektaşi Kongreleri merkezinde Arnavutluk’taki Bektaşi tarikatının son iki yüzyıldaki tarihsel mücadelelerini, gelişimini ve günümüze kadar olan süreçteki durumu kapsamaktadır.