Nasreddin el-Hanefi bin Emir Muzaffer el-Buharî’nin Tuhfetü’z-Zâirîn isimli eserinin taşbaskı nüshası üzerine

Zaxidova Saxovat  Abduqodirovna

doi:10.59402/EE007202503

Yazarlar

Zaxidova Saxovat Abduqodirovna National University of Uzbekistan https://orcid.org/0009-0000-2388-6156

DOI:

https://doi.org/10.59402/EE007202503

Anahtar Kelimeler:

Nasreddin el-Hanefi, Tuhfetü’z-Zâirîn, Buhara, Tarih-i Mollazade.

Öz

Bu çalışma, Nasreddin el-Hanefi bin Emir Muzaffer el-Buharî’nin Tuhfetü’z-Zâirîn isimli eserinin taşbaskı nüshasının özelliklerini konu almaktadır. Tuhfetü’z-Zâirîn 1318/1906 yılında tamamlanmış ve 1328/1910 yılında Buhara’da taşbaskı olarak yayınlanmıştır. Tuhfetü’z-Zâirîn’in yazma nüshası Özbekistan Bilimler Akademisi Ebu Reyhan Biruni Şarkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde bulunmaktadır. Bu çalışmada Nasreddin el-Hanefi bin Emir Muzaffer el-Buharî ve eseri Tuhfetü’z-Zâirîn hakkında bilgi verilmiş ve literatürdeki eksik ve yanlış bilgilere işaret edilerek ikmal edilmiştir. Eser, Buhara’da bulunan ziyaret yeri ve kabirleri ele almaktadır. Buhara’da bulunan âlim, şeyh, cami, mescit, tekke ve hankahlara yer vermektedir. Tuhfetü’z-Zâirîn, Buhara tarihi, kültürü ve mimari mekânları açısından önemli bir kaynak değeri taşımaktadır. Eser hakkında kısa da olsa kütüphane kataloglarında bilgiye rastlanmaktadır. Bu kaynakların bir kısmı eksik ve yanlıştır. Tuhfetüz’z-Zâirîn hakkında müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Ancak eserden yararlanan kaynaklar bulunmaktadır. Buhara’daki ziyaret yerlerinin isimleri verilmeden önce ziyaret adabı ve ziyarette yerine getirilecekler anlatılmaktadır. Özellikle ziyaretlerde okunacak dua ve sureler verilmektedir. Tarikatlar, Nakşibendiyye, Kübreviyye, Kadiriyye, Sühreverdiyye, Çiştiyye, Yeseviyye ve zikir konusu, Nakşibendiyye merkezinde izah edilmektedir. Zikri cehri ve gerekçeleri ve diğer tarikatların zikir uygulamalarına yer verilmektedir. Yeseviye’den Ahmed Yesevi’nin halifesi Seyyid Ata’ya da değinilmektedir.

İndirmeler

İndirme verisi henüz mevcut değil.

Referanslar

Boboxonov, Sh. Z., & A. Mansur. (1993). Naqshbandiya tariqatiga oid qoʻlyozmalar fehristi. Tashkent, “Movarounnahr”.

Traktat Ahmad Donisha. (1967). “Istoriya mangitskoy dinastii”. Per. İ. A. Nadjafovoy. Dushanbe,

Gʻofurova, R. L. (1992). Kitobi Mulla-zade. Otvetst. red., d.i.n. B. Ahmedov. Tashkent, “Fan”.

Kjugelgen, Anke fon. (2001). “Rassvet Nakšbandija-Mudžaddidija v Srednej Transoksanii s XVIII – do načala XIX vv.: opyt detektivnogo rassledovanija”, in: Sufism v Sentral’noj Azii (zarubežnye issledovanija), sostavitel’ i otvetstvennyj redaktor A.A. Chismatulin, ss. 275-330. [”Die Entfaltung der Naqšbandīya muǧaddidīya im mittleren Transoxanien vom 18. bis zum Beginn des 19. Jahrhunderts: Ein Stück Detektivarbeit”, in: Muslim Culture in Russia and Central Asia from the 18th to the Early 20th Centuries, vol. 2, ed. by Anke von Kügelgen, Michael Kemper, Allen J. Frank, Berlin (Klaus Schwarz Verlag) 1998, pp. 101-151.]

Meâni, Ahmed Gülçin. (1339/1970). Tarih-i Mollozade der Zikri Mezarat-ı Buhara, Kitabhane-i İbni Sina.

Mulla Olim Mahdum Xoji. (1992). Tarixi Turkiston. Nasaf.

“Muqaddas dargohdan esuvchi doʻstlik shabadalari”. OʻzR FA Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institute qoʻlyozmasi. Ash’yo № 4409, 324 varaq. SVR.VI.

Nasreddin bin Husayniy el-Buharî. (1328/1910). Tuhfat-uz-zoiriyn.

“Nasreddin el-Hanefi bin Emir Muzaffar, Hâdiyu’z-Zâirîn”. (1960). Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik qoʻlyozmalar instituti. Inv: № 2193. 1-bet. 10b-30a–SVR, Tom IV. Fan.

“Nasreddin el-Hanefi bin Emir Muzaffar”. (1976). Oʻzbek Sovet Ensiklopediyasi.

“Nasreddin bin Emir Muzaffar. Hâdiu’z-Zâirîn”. (1998). SVR. Istoriya (Otdelnoeizdanie). Fan.

Storey, Ch. A. (1972). Persidskaya literatura. Bio-bibliograficheskiy obzor. Tom II. Nauka, ss. 1177-1178.