Bir Romen kaynağında Adakale ve Miskin Baba: Val Cordun, “Adakale’de Bektaşilik (Miskin Baba - “Kirli Evliya”)”

Öz

Adakale, küçük boyutuna rağmen tarihi boyunca gezginlerin, imparatorlukların ve maceraperestlerin ilgisini çekmiştir. Ada birçok imparatorluk tarafından yönetilmiş, ancak genel olarak Türklerin yoğun olarak yaşadığı bir yer olarak bilinmiştir. Araştırmacılar, Adakale’nin tarihi, sakinlerinin gelenek ve görenekleri, adanın devletler arasındaki diplomatik müzakerelerdeki rolü veya jeolojik ve coğrafi özellikleri hakkında yazılar yazmışlardır. Daha az bilinen bir husus ise adada Alevi-Bektaşi topluluğunun varlığı ve çeşitli kaynaklarda “adanın koruyucu velisi/azizi” olarak kabul edilen Miskin Baba’nın varlığıdır. Bu yöndeki araştırmalar arasında, Adakale ve Miskin Baba’nın kişiliği üzerine üç çalışma hazırlayan Val Cordun bir istisnadır. Bu çalışmalar, ada 1970’lerde batırılmadan önce, 1967-1972 yılları arasında Romanya Akademisi bünyesindeki bir araştırma grubu tarafından yürütülmüştür. Cordun’un çalışmaları arasında, bu makalede sunduğumuz çalışma, Miskin Baba ile Bektaşilik arasındaki bağlantıyı ortaya koymakta ve Bektaşi topluluğunu adada konumlandırmaktadır. Bu makale, Cordun’un çalışmasının eleştirel bir sunumudur. Bu çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, adanın önemini, Cordun’un bazı biyografik bilgilerini, makalesini Miskin Baba ile ilgili araştırmalara konumlandırılması ve ekteki çeviriyle ilgili bazı açıklamalar sunan bir giriş niteliğindedir. Cordun’un makalenin yayınlandığı siyasi bağlam veya bazı kaynaklara erişimin imkânsızlığı gibi sebeplere atıfta bulunarak neden bazı kaynakları kullanmayı tercih ettiğini ve bazılarını neden kullanmadığını açıkladık. İkinci bölüm ise Cordun’un makalesinin çevirisini sunmaktadır. Çeviri metnin daha iyi anlaşılabilmesi için Cordun’un kullandığı bazı terimleri veya göndermeleri açıkladık.