Haji Bektash Veli and Khorasan connection
DOI:
https://doi.org/10.59402/EE007202508Keywords:
Khorasan, Khorasan Erens, Haji Bektash Veli, Bektashism.Abstract
One of the most fundamental characteristics of Haji Bektash Veli’s teaching and Bektashism is the presence of traces and influences of Khorasan Sufism and Hodja Ahmet Yesevi. Today, Khorasan; It is a region that includes Iran, Afghanistan and Turkmenistan. The Khorasan region and its knowledge transferred from there to Anatolia have a very important place in Anatolian lore. This transmission activity was carried out through Turkmen nomadic Sufi dervishes. For this reason, the term Khorasan Saints is used for the Turkmen nomadic dervishes who are mentioned in Menakıbnames and settled in Anatolia. It is seen that these Turkmen dervishes generally belong to sects such as Yesevî, Vefâî, Nakşibendî, Rıfaî, Haydarî or Kalenderî. The transfer of Khorasan Saints to Anatolia started after the Battle of Manzikert and began in the 14th century. It seems to have continued gradually until the century. In this process, they began to guide the people by scattering throughout Anatolia and establishing their lodges in critical regions. The most important of these Turkmen greats who came from Khorasan to Anatolia is Haji Bektash Veli. Haji Bektash Veli suggested that the people of Sulucakarahöyük and its surroundings embrace Islam, and approached all people without discrimination with an idea that included living together, tolerance, the value of human values and God’s forgiveness. The love of Ahl al-Bayt, the Yesevi doctrine and ideal that Haji Bektash Veli brought to Anatolia from the Khorasan region, the Khorasan Sufi climate and knowledge, have been a light illuminating the path of the Turkish Nation’s goal of conquest for centuries.
Downloads
References
Aday, E. (2014). Horasan Erenlerinin menkıbevi şahsiyetlerindeki ortak özellikler. Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı Yayınları.
Ali b. Osman Hücvirî. (1982). Hakikat Bilgisi Keşfu’l-Mahcûb, Hazırlayan Süleyman Uludağ. 1. Basım, Dergah Yayınları.
Arslanoğlu, İ. (1992). Şah İsmail Hatayî ve Anadolu Hatayîleri. Der Yayınları.
Altunkaynak, M. (2016). Horasan Tasavvuf Ekolü ve Özellikleri. Turkish Studies, 11 (2), ss. 127-148. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.9393
Bahadır, İ. (2014). Alevi-Bektaşi İnancına Göre Kadın. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 32, ss. 13-28.
Barkan, Ö. L. (1993). Kolonizatör Türk Dervişleri. Hamle Yayınları.
Barthold, V. V. (2004). Orta Asya Türk Tarihi Dersleri. Çağlar Yayınları.
Bolat, A. (2003). Bir Tasavvuf Okulu Olarak Melâmetîlik. İnsan Yayınları.
Çetin, O. (1998). “Horasan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 18, ss. 234-241.
Çetinkaya, B. A. (1999). Bir Anadolu Ereni Hacı Bektaş-ı Veli: Hayatı, Eserleri ve İnsan Anlayışı. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 3, 350-352.
Demircan, M. N. (1997). Sivas Kaynaklı Cönkler Üzerinde Tetkik. (Tez No: 63976) [Cumhuriyet Üniversitesi Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. YÖK Tez Merkezi.
Doğrul, Ö. R. (1950). İslâm Tarihinde ilk Melâmet; Melamete Ait En Eski Vesikanın Tercümesi. İnkılap Kitapevi.
Doğan Turay, E. (2021). Bir Bütünün Parçası Hacı Bektaş Veli’nin Hacılığı ve Hac Yolculuğu. Hacı Bektaş Veli, Hazırlayanlar Ahmet Taşğın & Erdal Aksoy, Kültür Bakanlığı Yayınları, ss. 61-80.
Eraydın, S. (1994). Tasavvuf ve Tarikatlar. 4. Baskı. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Ergun, S. N. (1946). Bektaşi Şairleri ve Nefesleri. Cilt I-II, İstanbul Maarif Kitaphanesi.
Ergun, S. N. (1931). Bektaşi-Kızılbaş Alevi Şairleri ve Nefesleri. Maarif Kitaphanesi.
Erkaya, M. E. (2015). Tarikatların Teşekkülü Öncesi Dönemde Kur’an Kaynaklı Tasavvuf Kavramları. Otto Yayınları.
Evliyâ Çelebi. (1999). Evliya Çelebi Seyahatnamesi. 3. Kitap, Yapı Kredi Yayınları.
Fığlalı, E. R. (1984). İmâmiyye Şîası. Selçuk Yayınları.
Fütüvvetnamey-i Bektaşiyye. (2022). Yayına Hazırlayan Hüseyin Türkmen & İrfan Dağdelen. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Karakaş, S. (2014). “Kadim İran Dinlerinin Türk İnanç Tarihindeki Yeri”, The Journal of Academic Social Science Studies, Sayı 27, 185-202. https://doi.org/10.9761/JASSS2447
Koca, Ş. (2000). Bektaşî Kültür Argümanlarına Göre Yeniçeri Ocağı ve Devşirmeler: Öndeng Songung. Nazenin Yayınları.
Köprülü, F., & Babinger, F. (2003). Anadolu’da İslamiyet. İnsan Yayınları.
Köprülü, M. F. (1979). “Hacı Bektaş Veli”, Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, 2. Cild, ss. 461-464.
Kuşeyri, A. (1991). Risale (Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyri Risalesi), Hazırlayan Süleyman Uludağ. Dergah Yayınları.
Ocak, A. Y. (1996). Türk Sufiliğine Bakışlar. İletişim Yayınları.
Öztürk, M. (2001). Anadolu Erenlerinin Kaynağı Horasan (Moğol İstilasına Kadar). Kültür Bakanlığı Yayınları.
Özmen, İ. (1994). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi, Cilt 1-5. Saypa Yayınları.
Piyadeoğlu, C. (2023). Güneş Ülkesi Horasan (Büyük Selçuklular Dönemi). Kronik Kitap Yayınları.
Taşğın, A. (2009). “Hacı Bektaş’ın Rum’a Gelişi: Seyahati ve Rum Erenleriyle Karşılaşması”, Doğumunun 800. Yılında Hacı Bektaş Veli Sempozyumu Bildirileri, Yayına Hazırlayan Filiz Kılıç, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2009, ss. 1-9.
Taşğın, A. (2014). “Menkıbelerin Kurduğu Zaman ve Mekân: Ahmed Yesevi ve Hacı Bektaş Örneği”, Uluslararası İpek Yolunda Türk Dünyası Ortak Kültür Mirası Bilgi Şöleni Bildirileri, Editör Fahri Atasoy, Türk Yurdu Yayınları, ss. 267-272.
Taşğın, A., & Atay Ö. (2019). “Horasan’dan Konya’ya Türkistan – Horasan Marifetinin Göçü: Fütüvvetin Son Meydanı Olarak Konya”, Geçmişten Günümüze Göçler Konya Kitabı XVII, Editör Alaattin Aköz & Doğan Yörük & Haşim Karpuz, Konya Ticaret Odası Yayınları, ss. 155-184.
Taşğın, H., & Taşğın, A. (2024). “Hacı Bektaş Veli Velayetname’sinin Anlam Dünyası: Hoca Ahmet Yesevi Velayetname’de”. Reassessing The Heritage of Khoja Ahmet Yasawi. Edited by Mahmut Erol Kılıç & Maulen Sadykbekov, IRCICA&Historical and Culturel Museum Reserve “Azret Sultan”, ss. 219-234.
Ülken, H. Z. (2003). Anadolu’nun Dini Sosyal Tarihi Öncüler: Barak Baba, Geyikli Baba, Hacı Bektaş, Yayına Hazırlayan Ahmet Taşğın. Kalan Yayınları.
Üremiş, A. (1996). Türkiye Selçuklularında Tasavvufi Hareketler. (Tez No: 52965) [İnönü Üniversitesi Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. YÖK Tez Merkezi.
Velayetname: Menakıbı Hacı Bektaş Veli. Yayına Hazırlayan Abdulbaki Gölpınarlı. İnkılap Kitabevi.
Yaman, A. (2022). Şah-ı Merdan’a Talip Olanlar: Kızılbaşlar Aleviler Bektaşiler (Temel Bilgiler). La Kitap.
Yıldırım, A. (1997). Başlangıcından Günümüze Alevi Bektaşi Deyişleri. Cilt I-II, Uyum Yayınları.
Yılmaz, H. K. (2004). Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar. 10. Baskı, Ensar Neşriyat.
Yüce, A. (2000). Klâsiklerimiz El-Lüma. Tasavvuf-İlmî ve Akademik Araştırmalar Dergisi, 1(3), 185-195.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Murat Boz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
The copyright of the articles published in Edeb Erkan holds to the author. The authors thus reserve the right to use all kinds of public transmission rights, including reproduction, representation, printing, publication, distribution and transmission via the Internet. Edeb Erkan should be listed as the publishing institution and provided that Edeb Erkan (EE) is referred in the publication. When cited, the name of the journal, the name of the article, the author(s) name, surname, number and publication year should be given.
Authors hold responsibility for their own opinions.
All articles published in this journal are licensed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. The license permits non-commercial re-use of an open access article, as long as the author is properly attributed.
How to Cite
